(43) داستان موش و انبار
(43) داستان موش و انبار
در پی آرام آزار است گویی نیست هست
در گلستان جای گل خار است گویی نیست هست
میوه‌ی سرو از چه رو آزادگی نامیده‌اند
چوب سرو آزاده را دار است گویی نیست هست
هر کجا دیوار باشد امن و آسایش بود
بهر ما دیوار آوار است گویی نیست هست
هر که را بینی دری بگشاده بر گلزار عشق
درگه ما رو به دیوار است گویی نیست هست
خیل صیّادان نگر بر لاشه‌ی بی‌جان ما
کرکسان را صید مردار است گویی نیست هست
زاهدا بی‌شک ز آتش بیم در دل نیست نیست
هر که داند نور از نار است گویی نیست هست
از ره مسجد به غفلت شیخ در میخانه شد
برتر این غافل ز هشیار است گویی نیست هست
غم چرا از خانه‌ی دل یک زمان بیرون نشد
جایگاه دزد بازار است گویی نیست هست
قصّه‌ی تاراج از هستی ما امروزه نیست
داستان موش و انبار است گویی نیست هست
گر کساد ماست بازار ریا را رونقی است
ریش خرمن خرقه خروار است گویی نیست هست
سالکان عشق را گر عقل گویی هست نیست
عشق با فرزانگی عار است گویی نیست هست
گر تو را همّت بود میخانه‌ای آباد کن
مسجد و بت‌خانه بسیار است گویی نیست هست
در ره میخانه خوش از چنگ شیخ و شحنه رست
ای رفیقان راهی عیّار است گویی نیست هست
محمّد مستقیمی - راهی
(42) کین هزار ساله
(42) کین هزار ساله
جام تو داد ساقیا دولت جم حواله‌ام
از می‌شوق پر نگر دیده‌ی چون پیاله‌ام
دامن شیخ می‌کشد جام و دل شکسته‌ام
روز قضا و داوری این سند این قباله‌ام
مهر هزار ماهرو کینه ز دل نمی‌برد
پینه به سینه زد همی کین هزار ساله‌ام
از بر من همی‌رمد صید بتان همی‌شود
مرغک توی سینه‌ام این دلک غزاله‌ام
من ز حرم گریختم می‌کشیم به خانقه
خویش ز چه برآمدم از چه کنی به چاله‌ام
طاق فلک نگون شود ناله‌ی من چو بشنود
طعنه به نای و نی زند این بم و زیر ناله‌ام
غنچه بدم به گل شدم غوره بدم به مل شدم
هان بنگر کمال من حاصل استحاله‌ام
بنفشه‌آم زودرسم مست خمار نرگسم
جمله زبان چو سوسنم داغ به دل چو لاله‌ام
راهی شیرین‌سخنم طوطی شکّرشکنم
قند مکرّر است این قال من و مقاله‌ام
محمّد مستقیمی - راهی
(41) تو خلیفه‌ی خدایی
(41) تو خلیفه‌ی خدایی
دگر این زمان گذشته‌است زمان آدمیّت
شده بازیچه‌ی هر طفل امان آدمیّت
بنگر رسیده بر عرش فغان آدمیّت
اثری دگر نباشد ز کیان آدمیّت
تن آدمی شریف است به جان آدمیّت
نه همین لباس زیباست نشان آدمیّت
ز زمان تو غافل استی که اسیر در زمینی
تو ز عرش آمدستی که به فرش درنشینی؟
تو خلیفه‌ی خدایی و به اهرمن قرینی
به خزان چو می‌نکاری به بهار خوشه‌چینی
اگر آدمی به چشم است و دهان و گوش و بینی
چه میان نقش دیوار و میان آدمیّت؟
به زمانه دل چه بندی که بود سرای محنت
که به بود بیم آرد به نبود درد حسرت
به جز از بلا نباشد نبود بجز مصیبت
تو برآ ز خواب غفلت که چنین نه‌ای به فطرت
خور خواب و خشم و شهوت شغب‌ست و جهل و ظلمت
حیوان خبر ندارد ز جهان آدمیّت
به جهان کج‌نهادی که همی صنم تراشد
نه سزا بود خیالی ز خروش ما خراشد
همه را عیان بگویم به کسی نهان نباشد
ببرد هر آنچه کارد درود هر انچه پاشد
بحقیقت آدمی باش وگرنه مرغ باشد
که همین سخن بگوید به زبان آدمیّت
تو همای بخت خود را ز فراز خویش راندی
عجبا همی‌پراندی و همی زغن نشاندی
چه امید فتح داری تو که بیدقی نراندی
به سرت هر آنچه آید که به سوی خود کشاندی
مگر آدمی نبودی که اسیر دیو ماندی
که فرشته ره ندارد به مکان آدمیّت
اگر این حجاب ظلمت ز بصیرتت بمیرد
حسد و ریا و نخوت چو ز سیرتت بمیرد
ستم و فساد و کین هم ز شریعتت بمیرد
همه را هر آنچه گفتیم ز طینتت بمیرد
اگر این درنده‌خویی ز طبیعتت بمیرد
همه عمر زنده باشی به روان آدمیت
اگر آدمی تواند به مقام خود نشیند
به دو دیده‌ی ظرافت همه عیب خویش بیند
ز خصال آدمیّت به مثال خوشه چیند
صنم هوی گذارد صمد خدا گزیند
رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند
بنگر که تا چه حد است مکان آدمیّت
به برون گرای راهی به درآ ز کنج خلوت
بشنو تو پند سعدی بپذیر با سخاوت
تو ز دام و دد نباشی بگریز از شقاوت
نشود که بسته باشی به قیود کبر و نخوت
طیران مرغ دیدی تو ز پای‌بند شهوت
به درآی تا ببینی طیران آدمیّت
محمّد مستقیمی - راهی
(40) افسانه چون سیمرغ
(40) افسانه چون سیمرغ
تو نسرین‌صورتی و سروبالایی و عنبربر
تو اژدرشوکتی ضیغم‌جلالی و غضنفرفر
سعادت‌آفرینی چون هما افسانه چون سیمرغ
عقاب‌آهنگ و قرقی‌چنگ و شاهین‌بال و شهپرپر
تویی مفتاح آن بابی که در وصفش نبی فرمود
منم من شهر علم و فضل و دانای و حیدر در
اسیر دام زلف و دانه‌ی خال تو بسیارند
ز من اندر حریم خود نمی‌یابی کبوترتر
به چشم خود چنان افتادگان را خوار می‌داری
که اندر چشم سلمان سیم و در چشم ابوذر زر
مشو مغرور تخت و تاج ملک حسن ای راهی
که بی‌شک می‌دهد اورنگ جان بر باد و افسر سر
محمّد مستقیمی - راهی
(39) زندانی خویش
(39) زندانی خویش
ای شب‌زدگان از چه خمیرید و خمارید
در دایره‌ی خویش مدیرید و مدارید
زندانی خویشید از این روی پریشید
در خویش بمانید حصیرید و حصارید
این محفل منفور شما سرد و سیاه است
بهتر ننشینید بخیزید و خز آرید
گر دیده بپوشید ز خوب و بد دنیا
بیهوده چو بودید نه تیرید و نه تارید
گر وقت بدزدید ر خود رخت بدزدید
غافل ز خدایید ضریرید و ضرارید
در خاک بمانید اسفناک بمیرید
از خاک برآیید منیرید و منارید
در عالم موجود اگر سود ندارید
در عالم ایجاد مشیرید و مشارید
از قید من و ما چو رهیدید حدیدید
در دیده‌ی احرار حریرید و حرارید
در گوشه نشستید و دل ما بشکستید
در گوشه بمانید نفیرید و نفارید
هر چند کبیرید اگر رام مرامید
راهی چو ندارید صغیرید و صغارید
محمّد مستقیمی - راهی